Moeten alle witte Jezussen de kerk uit?

Op maandag 22 juni verstuurde Black Lives Matter (BLM) – activist en predikant Shaun King een tweet over het verwijderen van alle witte portretten van Jezus. Hij schrijft: ‘the statues of the white European they claim is Jesus, should also come down’. Volgens King is de gecanoniseerde christelijke manier om Jezus af te beelden (iconografie) een vorm van ‘witte superioriteit’.

Beeldenstorm te kort door de bocht

Feit is dat veel beeldmateriaal van Jezus ‘whitewashed’ of kakhi is. En sentimenteel bedroefd. Toch is Shaun King’s beeldenstorm te kort door de bocht. Er is geen historisch accurate representatie van de man van smarten. Waar we het sinds eeuwen mee moeten doen is het beeld van Jezus dat wij van hem maken. Goedschiks, als hij ‘die zonder aanschijn of heerlijkheid was’ en, zelf gemarginaliseerd en slachtoffer van excessief geweld (aan het kruis genageld), de kleur en vorm aanneemt van zijn omgeving: in China is Jezus chinees, in Afrika zwart. Kwaadschiks, als hij xenofoob en antisemitisch, zoals in nazi-Duitsland, als ariër geportretteerd werd. Mensen adopteren Jezus bij voorkeur zoals ze zichzelf zien.

Maar moeten nu alle witte Jezussen de kerk uit? Nee! Natuurlijk heeft Shaun King een punt: let’s fight racism. Maar niet door de kerk te zuiveren van foute beeldvorming (daar is geen beginnen aan en als je begint waar stop je?) maar door nieuwe denkbeelden naar binnen te dragen. En nieuw beeldmateriaal!

Nieuwe beelden de kerk binnen brengen

Eigenlijk een beetje zoals de huidige eindbaas van het voormalige koloniale imperium Great Britain, Boris Johnson, het zei: rather than tear some people down, we should build others up. Volgens Johnson moeten we de substantie van het racisme bestrijden, niet de symbolen. Ik geef hem het voordeel van de twijfel.

Hem staat voor ogen om nu mensen op een voetstuk te plaatsen die dat verdienen. En die zijn er. En kunstenaars die dat kunnen ook. Bijvoorbeeld de Afro-Amerikaanse kunstenaar Kehinde Wiley (Los Angeles, 1977) die van de Smithsonian National Portrait Gallery in Washington DC de opdracht kreeg om het nu al fameuze portret van Barack Obama te schilderen.  En geboeid als hij is door de kwetsbaarheid van christelijke iconografie zou ik zijn werk ook graag in de kerk zien. En niet alleen in het museum. Zoals hij twee jaar terug in Het Paleis van Schone Kunsten te Brussel subversief de wit-Westerse blik op het christelijk geloof herijkte met protagonisten van Afrikaanse afkomst. Wiley maakt van zwarte mensen heiligen. En veelbetekenend, ook martelaren. Recent George Floyd RIP.
Black Lives Matter.

Voor een afbeelding van Wiley ’s werk zie: Afromagazine.nl (Bozar expo)