Binnenstebuiten, deel 4: Jezus was geen heilige

André Meiresonne zou deze dagen druk moeten zijn met het voorbereiden van kerkdiensten, maar nu zit hij thuis. In de aanloop naar Pasen deelt hij zijn overpeinzingen. Dit is het vierde deel in de reeks. ‘Was Jezus een autist? Z’n rechtlijnigheid doet er aan denken’.

Godzijdank, Jezus was geen heilige. Eigenhandig ranselde hij de dierenhandelaren en de geldwisselaars de tempel uit. Het leverde een vrolijk stemmende scène op – in de Bijbel, en in de musicalfilm Jesus Christ Superstar.

Het gebeurde in de lijdensweek. Jezus is op de sabbat als een held binnen gehaald in Jeruzalem. Heel schattig, op een ezeltje. ‘Hosanna!’ klonk het in de stoffige straten van de oude stad. Niet veel later mept hij iedereen, die volgens hem niet thuishoort in de tempel (‘het huis van mijn vader’) er eigenhandig uit. Het ging er niet zachtzinnig aan toe. En hij maakte er geen vrienden mee. De vriendelijke leraar vormde ineens een bedreiging van de status quo. Jezus werd een gevaar voor de machthebbers, de joodse elite en de Romeinse bezettingsmacht. Jezus is zomaar een pain in the ass geworden.

Ongemakkelijke waarheid

Jezus benoemde wat in zijn ogen niet klopte. Hij vertelde wat er niet deugde. ‘Een ongemakkelijke waarheid’ zouden we dat nu noemen. Mensen weten wel dat er iets niet kan, maar vinden het moeilijk om dat te erkennen: sociale ongelijkheid, vluchtelingen, klimaat. De waarheid komt te dichtbij, de consequenties zijn te groot. Onaangenaam nieuws of verontrustende feiten, je wilt het even niet horen. In ontkenning heet dat. Too much information, zeg je dan, om er vanaf te zijn.

In onze tijd heeft Greta Thunberg er wel iets van weg. Ze verschijnt uit het niets – wie had twee jaar geleden van haar gehoord?, ze krijgt een ongehoorde following (wereldwijd schoolstakingen), van mensen die er niet toe doen (kinderen). Maar bovenal, ze is ongelofelijk irritant. Ze maalt er niet om wat anderen van haar vinden. Wat haar zowel helpt als voortdrijft: ze is autist. Dat vertelt ze over zichzelf. Zo verklaart ze haar eigen rechtlijnigheid, het domweg niet begrijpen van inconsequenties. Zoals: ‘Thuis en op school leer ik dat we zuinig moeten zijn op onze aarde – waarom verpesten we die dan?’ Vertel het maar.

Autist

Op zijn manier deed Jezus iets vergelijkbaars. Hij zei: ‘Heb God lief, en je naaste lief als jezelf – dat is de kern van de wet. Houd je daaraan.’ Hij kreeg gewoon niet bij elkaar dat mensen naar de tempel gingen om God te eren en te dienen, om er ondertussen voor hun eigen lol ‘een rovershol’ van te maken. Was Jezus daarmee een autist? Z’n rechtlijnigheid doet er aan denken. Hij was gruwelijk eerlijk, volkomen recht door zee. Consequent tot in het uiterste. Als hij vond dat iets niet kon, dan handelde hij ernaar. Desnoods mensen pakte hij mensen bij kop en kont, en gooide ze eruit. What Would Jesus Do? Grote schoonmaak, als het nodig is.

Maar Jezus was niet alleen rechtlijnig. Hij was ook barmhartig, een mooi bijbels begrip. Empathisch heet dat tegenwoordig. Hij kon zich ongelofelijk goed in een ander verplaatsen. Dat begrip voor zijn medemens maakte dat zoveel mensen van hem hielden. Het maakte hem in de ogen van sommigen zo mogelijk nog irritanter. Die unieke combinatie van rechtlijnig en barmhartig leidde tot zijn kruisdood op Goede Vrijdag. Daarover later meer.