Binnenstebuiten, deel 2: Terug naar de natuur

André Meiresonne zou deze dagen druk moeten zijn met het voorbereiden van kerkdiensten, maar nu zit hij thuis. In de aanloop naar Palmpasen deelt hij zijn overpeinzingen. Dit is het tweede deel in de reeks. ‘Jaap van Dissel van het RIVM zou een vrijzinnig dominee kunnen zijn’.

Het voelt als een wonderlijk niets, het leven waar we in we terecht gekomen zijn. Leegte, stilte, rust. Een kans om te gaan voelen wat werkelijk telt? Opmerken wat er echt toe doet?

Knuffel

Teruggeworpen op onszelf ervaren we wat anderen voor ons betekenen. We missen elkaar, de gezelligheid. De aanraking, de blik, de knuffel. Bij elkaar komen kunnen we niet. En we beseffen des te meer het belang van samen zijn. Het gevoel van verbondenheid, de ervaring deel uit te maken van een gemeenschap, van een groter geheel.

Tegelijk beseffen we hoe afhankelijk we zijn van anderen. Dat kan zowel beangstigen als bemoedigen. Bang worden, omdat je leven van anderen af blijkt te hangen. Hoop geven, omdat er altijd anderen zijn die willen helpen. Daarmee lopen we ook tegen onszelf aan: willen we zelf een ander helpen? En andersom, willen we zelf geholpen worden?

Verrassen

Gentse copywriters hebben met steun van de Bond Zonder Naam in België een pakketje gratis postkaarten uitgebracht met spreuken zoals ‘Ik wou dat ik u kon hamsteren’ en ‘Ik zie u even niet, maar nog altijd even graag’.

In deze tijden van corona leren we onszelf en elkaar beter kennen. Hoe we bang kunnen worden. Uit angst om tekort te komen aan het hamsteren slaan. Maar evengoed onszelf en een ander kunnen verrassen en er voor elkaar willen zijn. We zijn verbaasd over de hulp die ons aangeboden wordt. En we blijken zelf graag iets te willen doen, we willen anderen bijstaan.

Maar ondertussen, wat kunnen we nog wanneer we niks lijken te mogen?

Tot ons door laten dringen wat ondertussen toch nog kan.
Blij zijn dat we op deze aarde leven,
dat de natuur gewoon doorgaat,
dat we ineens zeeën van tijd hebben,
dat we mensen hebben waarvan we houden,
dat we kunnen bellen wanneer we een stem willen horen,
dat we een mailtje kunnen sturen, een kaartje, een brief kunnen schrijven,
dat we rustig kunnen worden en misschien wel kunnen ervaren hoe stil het van binnen is.

Bij zinnen komen

Nu de wereld minder snel draait hebben we de kans om op te merken dat die vertraging misschien nog niet zo beroerd is. Sterker nog, dat tot stilstand komen misschien wel is wat we nodig hebben – om bij zinnen te komen en te beseffen wat we allemaal hebben: deze wereld, de natuur, onszelf en elkaar.

We zijn op een dieper niveau verbonden. We worden allemaal gedragen door iets groters, we worden gedragen door het leven zelf. We maken deel uit van het leven, van de natuur – we zijn zelf die natuur. Van een boom is dat makkelijk te beseffen, van een dier ook. Maar wij zijn niet anders, we maken ook deel uit van de natuur.

Evengoed dieren

Corona laat ons zien dat wij mensen evengoed dieren zijn: het virus sprong over van dieren op mensen. Soms lijken we te zijn vergeten dat we zelf ook dieren zijn. Een ver geëvolueerde soort weliswaar, maar uiteindelijk: dieren. Ons leven komt voort uit de natuur, is afhankelijk van de natuur, ís de natuur. In die zin gaan we ‘terug naar de natuur’. Dit besef kan nederig stemmen.

Jaap van Dissel, directeur van het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM.

‘Mijn tijden zijn in uw hand’ zegt Psalm 31. Tjaard Barnard preekte er over op YouTube. Ons lot, we blijken er niet over te gaan. We kunnen we er wel mee omgaan. Dat vraagt van ons overgave. Corona confronteert ons met de grenzen van de maakbaarheid – van wat wij in al onze hoogmoed denken te kunnen. Maar we komen er opnieuw achter: we gaan er niet over.

Ons rest niets anders dan buigen, met alle ootmoed die we in ons hebben. Buigen voor het wonder van de natuur. De natuur die ons in zijn greep heeft, waar we niet de baas over blijken te zijn. Natuurlijk, we gaan een vaccin ontwikkelen. Maar voor nu en straks: ‘Het is de natuur die zich roert,’ zoals Jaap van Dissel van het RIVM zegt. Een waar woord van een wetenschapper – hij zou vrijzinnig dominee kunnen zijn.

André Meiresonne, vervanger van Jan Klijnsma