Heb je geen lief, dan heb je geen leed

Mijn moeder schreef in een boekje dat ze vanaf mijn geboorte bijhield dat ik me erg hechtte aan mensen en moeilijk afscheid kon nemen. Ze had het goed gezien, want de keren dat ik er niet aan ontkwam, viel het me zwaar.

De gehechtheid aan mijn medemensen nam bij het ouder worden eerder toe dan af. Ik ben toen steeds meer gaan beseffen dat ik aan het afscheid van mijn naaste, mijn man, niet zou kunnen ontkomen. Om mezelf te troosten herhaalde ik dan de uitspraak die mij trof van een vrouw, jaren geleden, in een pension in Friesland. Het was hoogzomer en ik had mijn kleine dochter op de arm. De kwetsbaarheid van het moederschap kwam plotseling ter sprake, waarom weet ik niet meer: ‘Heb je geen lief, dan het je geen leed,’ zei ze. ‘Heb je geen lief, dan heb je geen leed.’

Het gedicht van J.P. Rawie: ‘Credo’ uit de bundel: ‘Wij hebben alles nog te goed’ duidde ik toen ik het voor het eerst las als over een afscheid tussen twee geliefden, iets dat mij inderdaad enige jaren eerder was overkomen. Het  troostte me en inspireerde me. Het tilde me op.

Een paar maanden nadat het gedicht op mijn weg was gekomen, ruimde ik mijn bureau op en kwam het weer tegen. Toen begreep ik het heel anders. ‘Credo’ was existentieel bedoeld, als een geloofsdocument, als een zoektocht naar God, onze Schepper. Ik schaamde me een beetje dat ik het me als het ware had toegeëigend om mijn eigen verdriet richting en zin te geven. Hieronder geef ik het weer en ik ben benieuwd hoe u, lezer, het begrijpt en of u er iets aan heeft.

Credo

Ik heb je terugkeer uit de tijd
met zoveel ongeduld verbeid,
met zoveel stelligheid bezworen,
dat als er voor dit rijk gemis
in wat ik schrijf geen plaats meer is
ook ik niet voortkan als tevoren.

Wanneer ik ons van het geloof
dat mij in leven houdt beroof,
kan niets je aan de dood ontwringen:
je bent een handvol woelig stof,
een schap bedorven aarde, – of
je bent de zin van alle dingen.

Alleen wat soms in een gedicht
bestaat aan wankel evenwicht
kan het behoud zijn van ons beiden,
kan maken dat van woord tot woord
ik jou, jij mij nog toebehoort,
tot onze parallellen snijden.