Wat Remonstranten kunnen leren van DoorBrekers

“Onze God is de beste”, zo kopte de Volkskrant eind mei in een artikel over de mega-pinksterkerk DoorBrekers, de snelst groeiende religieuze beweging in Nederland. Zij doen iets goed, zo erkennen ook de experts. Hun God is de beste, want zij groeien het snelst. Nu heb ik vroeger altijd geleerd dat het niet gaat om de kwantiteit, maar om de kwaliteit, maar ook dat hebben ze bij DoorBrekers goed in de vingers. In de vorm wordt er niet op een euro gekeken om iedere zondag een gelikte dienst te kunnen houden.

Op de eerste studiedag van het Arminius Instituut benoemde ik de lessen die we kunnen leren van de Evangelische beweging: een kerk moet kosten en baten in balans hebben. Iedere beweging die wil groeien moet dat in principe. Hier zouden de Remonstranten verder over moeten nadenken, zei ik toen. We concurreren niet, maar de vrijblijvendheid van de vrijzinnige kerkgenootschappen maakt dat ze met uitsterven worden bedreigd. Moeten we misschien strenger worden? Rodney Stark, godsdienstsocioloog zegt: “Wees een beetje streng voor je leden, niet te streng!” Maar hoe dan? Ik weet dit niet zo goed, en misschien moeten we het helemaal niet willen.

Benauwend

Hoewel zulke megakerken een hele grote voordeur hebben, wordt er over de achterdeur vaak gezwegen. In 2012 deed ik onderzoek voor mijn afstuderen onder kerkverlaters. De hoofdvraag van dit onderzoek was: “Zijn grote woorden oorzaak van kerkverlating?” Grote woorden zijn stellige uitspraken over metafysische ideeën, zoals God, hemel en hel. Een kerkverlater is iedereen die overstapt of de kerk verlaat.

Mijn uitgezette enquête werd door zo’n 670 respondenten ingevuld, waarbij verrassend genoeg slechts een paar procent de kerk had verlaten om er nooit meer in terug te keren. De rest was ‘geswitcht’. Redenen? Stelligheid, uitsluiting, (macht)misbruik, hypocrisie, enzovoorts. Je kunt het zelf wel invullen. De oude kerk werd als benauwend ervaren. Jezelf zijn was er vaak niet bij, kritische vragen werden van tafel geveegd of zelfs veroordeeld. Het merendeel van de respondenten had inderdaad de vorige kerk verlaten vanwege Grote Woorden.

Gemeenschap

In die zin zouden Remonstranten goed aan kunnen sluiten bij die kerkverlaters. Grote Woorden heb ik hier nog niet gehoord. Stellig zijn Remonstranten over het algemeen niet. Daarmee vond ik de vrijheid om te zijn wie ik ben, met de gedachten en gevoelens die ik heb. Ik hoef mij niet te conformeren aan een of ander ideaalplaatje, maar mag mijn eigen keuzes maken. Wat de Remonstranten wellicht meer moeten inzetten om aantrekkelijker te worden voor anderen is de gemeenschap.

leden vinden hun geloof belangrijker en waardevoller naarmate de relaties die ze binnen de kring der gelovigen hebben voor hen belangrijker zijn. Een beweging die deze sociale binding niet kan bieden, is niet in staat om nieuwe leden te belonen en zal dus ook niet groeien. – Volkskrant

Twijfel was hip, maar niet nieuw

Twijfelen is inmiddels een modewoord (geweest). Het gaat dan vaak om twintigers die niet weten of ze het geloof van hun opvoeding nog wel kunnen onderschrijven. Deze generatie christenen gaat ook naar de DoorBrekers en andere (mega)kerken. Een deel van hen wordt ouder en breekt met dat oude geloof, vindt geen antwoorden bij het huidige kerkverband en breekt vervolgens met de kerk. Dat is jammer. Sommigen keren bij gebrek aan beter terug naar het kerkgenootschap van hun opvoeding.

Vijf tips van Rodney Stark

• Maak overstappen makkelijk. Wijk niet te veel af van bestaande religies;
• Kom niet met beweringen die weerlegd kunnen worden;
• Wees een beetje streng voor je leden, niet te streng!;
• Zorg voor duidelijk leiderschap;
• Bouw een organisatie van toegewijde vrijwilligers, inclusief verkondigers.

De grote rijkdom van religie zou ook mijn generatie aan moeten spreken. In de vrijheid om zelf keuzes te maken wat je gelooft. Aansluiten bij een warme gemeenschap, met kwaliteit hoog in het vaandel. Als de Remonstranten dat bieden en de sociologische tips van Stark serieus nemen, dan kunnen ze bij DoorBrekers de achterdeur wat verder openzetten.