Het gaat beter dan ooit tevoren – al zou je dat niet denken

Overdenking van vrijzinnig voorganger André Meiresonne uit de nieuwste Vrijzinnige Klanken, het blad van de gemeente, waarin hij een blijde boodschap heeft over de mensheid.

Het is niet erg verstandig om je af te vragen waarom vroeger alles beter was.
– Prediker 7 vers 10

U verwacht van uw dominee een Blijde Boodschap. Wat denkt u van deze: Het wordt alleen maar beter! Elke ochtend lees ik met veel plezier de krant. Ondertussen kan ik een lichte teleurstelling niet onderdrukken: ‘Is dit alles wat er gebeurd is?!’ We leven in ons land met achttien miljoen mensen boven op elkaar, op onze aarde met acht miljard mensen op een kluitje, and that’s it?!

Nu zult u zeggen: ‘Er is wel degelijk iets aan de hand!’ De toeslagen-ouders, de grunningers met hun gescheurde huizen, de boeren die niet meer mogen boeren, de vissers die niet meer kunnen vissen. Het overbelaste milieu, het verslechterde klimaat, de afnemende biodiversiteit. En ook nog oorlogen, vlakbij zelfs. Loopgraven in Oekraïne, dreigen met kernwapens door Rusland.

Uitdagingen misschien wel groter dan ooit

En dan hebben met nog niet over de barbarij in het Heilige Land. Het Oude Testament wordt daar nog eens dunnetjes over gedaan. U heeft helemaal gelijk, er gebeuren verschrikkelijke dingen. De uitdagingen zijn misschien wel groter dan ooit.

Maar laten we de wetenschap eens consulteren. Zoals de mensen die dit boek hebben samengesteld: Ten Global Trends Every Smart Person Should Know – And Many Others You Will Find Interesting. Een boek met tientallen wereldwijde ontwikkelingen – waarvan je maar beter op de hoogte kunt zijn. De boodschap van deze wetenschappers: Het gaat met de mensheid beter dan ooit tevoren – al zou je dat misschien niet denken. Daarvoor moeten we eerst wel even uitzoomen.

Groeiende eerlijkheid

De allerbelangrijkste, onderliggende ontwikkeling is een groeiende gelijkheid, wereldwijd – die gepaard gaat met steeds meer inclusiviteit (meer mensen doen mee). Die combinatie van ‘iedereen is gelijk’ en ‘iedereen mag meedoen’ zorgt voor steeds meer welvaart en welzijn. Sterker nog, gelijkheid en inclusiviteit vormen de sleutel naar wereldwijd geluk. Hoe minder mensen worden uitgesloten, hoe meer de wereld er op vooruitgaat. En hoe meer mensen toegang hebben tot onderwijs en arbeid, hoe beter het met ons gaat.

Wereldwijd zijn we met z’n allen bizar rijk aan het worden, en de armoede blijft dalen; de natuurlijke hulpbronnen raken niet op, integendeel: we weten er steeds meer te vinden; de bevolkingstoename gaat binnen een, twee generaties afvlakken, en daarna zelfs afnemen; steeds minder mensen hebben honger, we zijn steeds gezonder en steeds beter geschoold; en ook niet onbelangrijk: er is steeds minder geweld, er zijn steeds minder oorlogen. Denk bijvoorbeeld aan Vietnam en Cambodja, dat zijn inmiddels een vakantiebestemmingen.

Maar de vooruitgang, op vrijwel alle gebieden, gaat wel met horten en stoten. Want het is zeker niet zo dat alles, ineens, voor iedereen, helemaal goed is. Dat zou een wonder zijn. Maar het wil niet zeggen, dat we de opstapeling van problemen op het gebied van milieu, klimaat, biodiversiteit niet aan kunnen met z’n allen.

Golfjes

De lijnen die je omhoog wilt zien lopen, die gaan ook omhoog (kennis en ontwikkeling); de lijnen die je omlaag wilt hebben, die gaan ook omlaag (ziekte, honger en geweld). Ondanks de oorlogen en de vluchtelingen waarmee de kranten vol staan.

Wereldwijd wordt het gemiddeld elke dag een beetje beter. ‘Gemiddeld’ wil zeggen: die onmiskenbaar stijgende lijn gaat ‘golvend’ omhoog. Dat zie je wanneer je inzoomt op die stijgende lijn. Die bestaat behalve uit –grotere– golfjes naar boven, ook uit –kleinere– golfjes naar beneden. Per saldo gaat de lijn dus omhoog. En ja, waarschijnlijk zitten we nu in zo’n golfje (of golf?) naar beneden – en niemand weet voor hoe lang. We beleven deze jaren waarschijnlijk een dip in die opgaande lijn.

Waarom hebben we nou zo’n moeite om te geloven dat het ons goed gaat, sterker nog, dat het steeds beter gaat? Waarom worden we achterdochtig van goed nieuws, vanwaar dat wantrouwen? Daarover graag een andere keer. Voor nu een fijne zomer, en laat u door mensen, die bang zijn voor verandering, niet aanpraten dat alles slechter wordt. Integendeel, het wordt alleen maar beter.

André Meiresonne